Европейская прокуратура

Autor: Marek Tomczyk

ISBN: 978-83-7627-166-8

Nr katalogowy: 1165

Wydanie: 1

Data wydania: 2018/09

Oprawa: miękka

Format: 145 x 205

Ilość stron: 344

Publikacja stanowi (pierwsze polskojęzyczne) opracowanie o charakterze monograficznym poświęcone Prokuraturze Europejskiej, w którym podjęto próbę analizy zarówno genezy koncepcji, jak i ostatecznego kształtu Prokuratury Europejskiej w świetle przepisów rozporządzenia Rady (UE) nr 2017/1939 z 12 października 2017 r. wdrażającego wzmocnioną współpracę.

Utworzenie Prokuratury Europejskiej od dziesięcioleci stanowiło przedmiot ożywionej dyskusji zarówno wśród polityków, jak i naukowców. Z jednej strony argumentowano konieczność ustanowienia wspólnotowego organu strzegącego interesów budżetowych UE, z drugiej zaś – rządy państw członkowskich były sceptycznie nastawione do propozycji transferu kolejnych kompetencji na poziom ponadnarodowy, zwłaszcza w szczególnie newralgicznej dziedzinie prawa karnego w najwyższym stopniu utożsamianej z suwerennością państwową (ius puniendi).

Spory na tym tle zostały ostatecznie rozstrzygnięte przez Traktat z Lizbony, który przesądził, że Unia posiada kompetencje w zakresie stanowienia norm prawnokarnych mających na celu ochronę własnych interesów budżetowych (art. 325 TFUE), zwalczanie poważnej przestępczości transgranicznej (art. 83 ust. 1 TFUE), a ponadto zapewnienie skuteczności wdrażania polityk unijnych (art. 83 ust. 2 TFUE). Ponadto traktat przewidział możliwość ustanowienia Prokuratury Europejskiej (art. 86 TFUE) z podstawowym zadaniem w zakresie zwalczania przestępczości wymierzonej w budżet UE oraz możliwym poszerzeniem jej mandatu o zwalczanie innych groźnych form przestępczości transgranicznej.

W publikacji przyjęto założenie, że ustanowienie Prokuratury Europejskiej stanowi modelowy przykład rozlewania się procesu integracji na coraz to nowe obszary (spill-over). Jest ona zatem, z jednej strony – pochodną procesu autonomizacji budżetowej Wspólnot, z drugiej zaś – jest ściśle związana z procesem konstytucjonalizacji wspólnotowego porządku prawnego, który zdeterminował konieczność zapewnienia efektywności prawa wspólnotowego, m.in. z wykorzystaniem sankcji karnych jako środka ultima ratio.

Spis treści

Rozdział 1. Geneza koncepcji Prokuratury Europejskiej

1.1. Rozwój ochrony instytucjonalnej interesów finansowych WE

1.1.1. Zwalczanie nadużyć i kontrola budżetowa w ramach EWWiS i EWG

1.1.2. Autonomia finansowa Wspólnot Europejskich

1.1.3. Trybunał Obrachunkowy

1.1.4. Aktywność Parlamentu Europejskiego po 1979 r.

1.1.5. Utworzenie jednostki ds. zwalczania nadużyć – UCLAF

1.1.6. Traktat z Maastricht – uprawnienia śledcze Parlamentu Europejskiego

1.2. Ewolucja instrumentów ochrony prawnej interesów finansowych WE

1.2.1. System sankcji administracyjnych w rozporządzeniach sektorowych

1.2.2. Projekt rewizji traktatów (1976): prawnokarna ochrona interesów finansowych WE – koncepcja asymilacji norm prawa krajowego

1.2.3. Ewolucja kompetencji WE w dziedzinie prawa karnego materialnego a obowiązek lojalnej współpracy państw członkowskich

1.2.4. Traktat z Maastricht – zasada asymilacji w prawie pierwotnym

1.2.5. Mankamenty dychotomii ochrony prawnej interesów finansowych WE pod rządami TUE

Rozdział 2. Ewolucja koncepcji Prokuratury Europejskiej

2.1. Prokuratura Europejska w projekcie Corpus Iuris

2.2. Traktat z Amsterdamu a perspektywa ustanowienia Prokuratury Europejskiej

2.3. Prokuratura Europejska w raporcie Komisji Niezależnych Ekspertów

2.4. Propozycja Prokuratury Europejskiej zgłoszona podczas konferencji międzyrządowej w Nicei (IGC 2000)

2.5. Projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawnokarnej ochrony interesów finansowych WE (pierwsza dyrektywa PIF)

2.6. Zielona księga dotycząca ochrony interesów finansowych WE i ustanowienia Prokuratora Europejskiego

2.6.1. Struktura i status Prokuratury Europejskiej

2.6.2. Zasady prowadzenia postępowań karnych

2.6.3. Zamknięcie dochodzenia i postępowanie przed sądem

2.6.4. Sądowa kontrola czynności Prokuratora Europejskiego

2.7. Prokuratura Europejska w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy

2.8. Prokuratura Europejska w Traktacie z Lizbony

2.9. Program sztokholmski – decyzja o powołaniu Prokuratury Europejskiej

Rozdział 3. Prokuratura Europejska w świetle założeń wniosku legislacyjnego Komisji Europejskiej

3.1. Status i struktura Prokuratury Europejskiej

3.1.1. Prokurator Europejski – tryb wyboru, kompetencje i gwarancje niezależności

3.1.2. Delegowani prokuratorzy europejscy – tryb wyboru, kompetencje i gwarancje niezależności

3.2. Właściwość rzeczowa Prokuratury Europejskiej

3.2.1. Zwalczanie przestępstw przeciwko interesom finansowym UE

3.2.2. Dyrektywa PE i Rady 2017/1371/UE w sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa karnego

3.2.3. Kompetencja pomocnicza

3.2.4. Kompetencja Prokuratury Europejskiej w zakresie zwalczania poważnej przestępczości transgranicznej

3.3. Postępowania karne prowadzone przez Prokuraturę Europejską

3.3.1. Wszczęcie i przebieg dochodzenia

3.3.2. Katalog czynności dochodzeniowych Prokuratury Europejskiej

3.3.3. Gwarancje procesowe i sądowa kontrola czynności Prokuratury Europejskiej

3.3.4. Zasada dopuszczalności dowodów w sprawach transgranicznych

3.3.5. Zamknięcie dochodzenia i wniesienie aktu oskarżenia do sądu

3.3.6. Umorzenie postępowania i tzw. transakcja z podejrzanym

3.4. Stosunki Prokuratury Europejskiej z jej partnerami

3.4.1. Eurojust

3.4.2. Europol

3.4.3. OLAF

3.5. Ochrona danych osobowych przetwarzanych przez Prokuraturę Europejską

3.6. Przepisy finansowe dotyczące Prokuratury Europejskiej

3.7. Personel i siedziba Prokuratury Europejskiej

Rozdział 4. Proces legislacyjny nad wnioskiem Komisji w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej

4.1. „Żółta kartka” parlamentów narodowych dla wniosku Komisji

4.2. Prace legislacyjne w Radzie Unii Europejskiej

4.2.1. Prezydencja litewska (lipiec–grudzień 2013 r.)

4.2.2. Prezydencja grecka (styczeń–czerwiec 2014)

4.2.3. Prezydencja włoska (lipiec–grudzień 2014 r.)

4.2.4. Prezydencja łotewska (styczeń–czerwiec 2015)

4.2.5. Prezydencja luksemburska (lipiec–grudzień 2015)

4.2.6. Prezydencja holenderska (styczeń–czerwiec 2016)

4.2.7. Prezydencja słowacka (lipiec–grudzień 2016)

4.2.8. Prezydencja maltańska (styczeń–czerwiec 2017)

4.3. Wszczęcie traktatowej procedury wzmocnionej współpracy

4.4. Procedura zgody Parlamentu Europejskiego i przyjęcie rozporządzenia Rady wdrażającego wzmocnioną współpracę

Rozdział 5. Prokuratura Europejska w kontekście wzmocnionej współpracy oraz istniejących obszarów kontrowersji konstytucyjnych

5.1. Prokuratura Europejska w świetle rozporządzenia Rady (UE) nr 2017/1939 wdrażającego wzmocnioną współpracę

5.1.1. Struktura organizacyjna i zasady funkcjonowania Prokuratury Europejskiej

5.1.2. Właściwość rzeczowa Prokuratury Europejskiej i jej wykonywanie

5.1.3. Postępowania przygotowawcze prowadzone przez Prokuraturę Europejską

5.1.4. Wniesienie aktu oskarżenia i działania alternatywne wobec oskarżenia

5.1.5. Kwestie problematyczne wynikające z wdrożenia wzmocnionej współpracy

5.2. Obszary kontrowersji konstytucyjnych związanych z ustanowieniem Prokuratury Europejskiej

5.2.1. Ograniczenie kompetencji Trybunału Sprawiedliwości w zakresie kontroli czynności Prokuratury Europejskiej

5.2.2. Podstawa prawna dyrektywy PIF a ratione materiae Prokuratury Europejskiej

5.2.3. Szczególny tryb wdrożenia wzmocnionej współpracy w dziedzinie Prokuratury Europejskiej

5.2.4. Kompetencja Trybunału Sprawiedliwości w zakresie skracania kadencji Europejskiego Prokuratora Generalnego a zasada równowagi instytucjonalnej